Actrice Urmie Plein: âToen ik de rol las, moest ik eerst heel hard huilenâ

Posted on June 29, 2023 by admin

Actrice Urmie Plein: „Je wilt dat mensen na het zien van de voorstelling dichter bij elkaar komen, en de emotie van de ander leren te begrijpen.”

Foto Andreas Terlaak

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Interview

Urmie Plein, actrice Voor haar rol als tot slaaf gemaakte in ‘Ik zeg toch sorry’ werd actrice Urmie Plein genomineerd voor de Colombina, de prijs voor de beste vrouwelijke bijdragende rol. De voorstelling is komend weekeinde te zien op het Keti Koti Festival.

Marijn Lems

29 juni 2023 om 17:30

Leestijd 6 minuten

Onlangs werd actrice Urmie Plein genomineerd voor de Colombina, de Nederlandse prijs voor de beste vrouwelijke bijdragende rol in het afgelopen theaterseizoen. In de voorstelling Ik zeg toch sorry speelt ze onder andere een voormalig tot slaaf gemaakte vrouw, die over de verschrikkingen van de slavernij vertelt. De Colombina, onderdeel van de VSCD-Toneelprijzen, wordt uitgereikt op het Nederlandse Gala van het Nederlands Theater op zondag 17 september. De voorstelling Ik zeg toch sorry zal komend weekeinde ook te zien zijn op het Keti Koti Festival in De Schuur in Haarlem.

Een paar dagen voor het interview stuurt Urmie Plein alvast een appje: wat wil ik straks graag drinken? En bij het gesprek in haar tuinhuisje op een volkstuinencomplex in Rotterdam schuift ze bovendien nootjes, fruit en kersen op tafel.

Lees ook: Dit zijn de zeven genomineerden voor de belangrijkste acteerprijzen. ‘Ze is een uitmuntend en veelzijdig speler’

Ik denk dat ik nog nooit zo gastvrij ben ontvangen bij een interview.

„Is lekker toch? Ik vind dat goed eten hoort bij een goed gesprek.”

Urmie Plein (1966) werd in Paramaribo geboren, maar verhuisde in 1974 naar Nederland met haar moeder en zeven van haar broers en zussen, in navolging van haar vader. „Ik was zeven, en mijn moeder zei dat we een ijsje gingen halen. Toen we in het vliegtuig stapten, zei ze: ‘Ja het is een heel speciaal ijsje.’ Maar toen we in Nederland aankwamen en ik mijn vader zag, was dat een veel mooiere verrassing – hoewel ik het ijsje toen wel nog heb gekregen.”

Na de middelbare school, op haar zestiende, schrijft Plein zich in voor de opleiding verloskunde, maar tijdens de toelatingstoets beseft ze dat dat meer de droom van haar moeder dan die van haarzelf is, en loopt ze vroegtijdig weg. Via een vriendin komt Plein op de Rotterdamse mode-opleiding MDGO-MK terecht. Daar krijgt ze dramalessen, en ontwikkelt ze liefde voor het theater – waarna ze overstapt naar de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, waar ze de net opgerichte acteursopleiding doorloopt. „Mijn moeder vond dat maar niets, ze zei: ‘Ik zie bijna geen zwarte vrouwen in film of op tv, je gaat het heel moeilijk krijgen.’”

Kreeg ze gelijk?

„Ik heb gelukkig mooie rollen mogen spelen in mijn loopbaan, zowel in het theater als in tv en film. Maar het is zeker waar dat gelaagde rollen voor zwarte vrouwen, zeker in de Nederlandse film- en tv-wereld, niet voor het oprapen liggen. Aan de buitenkant lijkt dat beter te zijn geworden: waar zwarte actrices vroeger rollen als schoonmakers en sekswerkers aangeboden kregen, zijn dat nu advocaten en dokters. Maar ze zijn nét zo eendimensionaal geschreven.

Ik denk dan altijd terug aan toen ik zelf nog een kind was, en op de bank met mijn vader of moeder een film zat te kijken. Als er dan een zwarte acteur langskwam, ging de film voor mij over dat personage, ongeacht of ze de hoofdrol hadden of niet – omdat ik me met hem of haar kon vereenzelvigen. Als er nu een zevenjarig zwart meisje zit te kijken, en ik speel een rol die niets om het lijf heeft, geef ik haar het gevoel dat ze in haar leven nooit ‘de hoofdrol’ zal spelen. Daar wil ik niet aan meewerken.”

In ‘Ik zeg toch sorry’ speel je een voormalig tot slaaf gemaakte vrouw die vertelt over de verschrikkingen die ze heeft doorstaan. Hoe ben je bij het project betrokken geraakt?

„Ik werd gebeld door regisseur Victorine Plante, op voorspraak van co-regisseur Raymi Sambo, met wie ik al vaker heb samengewerkt. Toen ze zei dat ze een project over slavernij wilde maken dacht ik ‘ahhhhh’ (ze legt haar hoofd in haar handen), want het is nogal een gevoelig thema. Dus vroeg ik haar om de tekst. Toen ik die las, moest ik eerst heel hard huilen, en daarna dacht ik: oh wow, hoe ga ik dit spelen? Ik moest er namelijk voor zorgen dat de emotie niet bij mij opspeelde, maar wel bij het publiek. Ik besefte dat zij met een bepaalde afstandelijkheid zou vertellen over wat haar is aangedaan, omdat ze zo veel had meegemaakt dat ze erdoor gehard is. Ik heb de tekst toen getest bij mijn zus en haar (witte) partner, en zij zaten allebei met tranen in hun ogen, ikzelf niet. Toen wist ik dat ik het kon.”

Het stuk heeft een grote impact gehad en leverde een belangrijke bijdrage aan de gesprekken over het slavernijverleden die het afgelopen jaar zijn gevoerd. Hoe was het om dat mee te maken?

„Je hoopt natuurlijk dat een stuk over dit thema tot gesprekken zal leiden, maar het overtrof wel mijn verwachtingen. Eén voorval na een van de voorstellingen op Oerol is me vooral bijgebleven. Toen ik al aan het opruimen was, zaten er nog een witte en een zwarte vrouw op de tribune, in gedachten verzonken. De witte vrouw vroeg aan de ander: ‘Mag ik iets vragen? Wat voelt u nu vooral na het zien van dit stuk?’ De zwarte vrouw zei: ‘Pijn. En u?’ Waarop de witte vrouw, na enig nadenken, zei: ‘Vooral schaamte.’ Toen zijn ze in gesprek geraakt over waar die pijn en schaamte dan vandaan komen. Ik moet weer huilen als ik eraan terugdenk, omdat dat natuurlijk precies is wat je wilt, dat mensen na het zien van de voorstelling dichter bij elkaar komen, en de emotie van de ander leren te begrijpen.”

De VSCD-Toneelprijzen, waaronder de Colombina, worden uitgereikt op het Gala van het Nederlands Theater op zondag 17 september. Info: tf.nl Meer informatie over de voorstelling Ik zeg toch sorry op: schuur.nl

Meer cultuurtips voor Keti Koti
Kunst, muziek en theater

Beeldende kunst

Het Amsterdam Museum is tijdens Keti Koti-weekend gratis toegankelijk. Er worden gratis Heri Heri-maaltijden uitgedeeld, er worden rondleidingen gegeven, er is een concert in de tuin en er is de mogelijkheid tot knutselen. Speciaal gelieerd aan de dag is ook de tentoonstelling De Maasdamme Collectie, waarin inzicht wordt gegeven in het slavernijverleden. De Maasdamme Collectie bestaat uit ruim 200 handgemaakte stoffen poppen die de koloniale geschiedenis en het dagelijkse leven in Suriname, Curaçao en Aruba verbeelden. Daarnaast zijn er 17 driedimensionale historische scènes met ruim 130 van deze poppen. In NRC was Paul Steenhuis enthousiast over deze Maasdamme expositie.

Ook het Frans Hals Museum biedt op 1 juli gratis toegang, en ook daar staat het museum in het teken van muziek, workshops en eten. Er worden extra tekstbordjes toegevoegd en zijn er rondleidingen die ingaan op verhalen over de stad vanuit de „blik van slavernij en de ongelijke machtsverhoudingen van het Nederlands koloniale systeem”, zoals het persbericht vermeldt. „Het Frans Hals Museum heeft veel werken uit de periode vanaf 1600, toen de grondslagen van het Nederlandse koloniale rijk werden gelegd. Hoe is de geschiedenis van handel, die gepaard ging met geweld en slavernij, zichtbaar in het museum? Wat stellen kunstenaars van nu daar tegenover?” Een van de kunstenaars van nu is de Zuid-Afrikaanse Buhlebezwe Siwani. In NRC hadden we eerder dit interview met haar.

Jazz

Het tweedaagse ‘Jazz & Vrijheid festival’ herdenkt en viert in samenwerking met NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis) in theater DeLaMar. Muziekculturen van Curaçao en Suriname staan centraal met een all-star line-up van artiesten die op innovatieve wijze traditie en tegenwoordige tijd verbinden.
Vrijdag 30 juni: Stobá di Kòrsou. De muzikale roots van Curaçao met seu, dansbare tumba en tambú: de blues en protestmuziek van tot slaaf gemaakten die nog steeds voortleeft. Pianist Randal Corsen en het Jazz Orchestra of the Concertgebouw treden op met o.a. Shirma Rouse, Kris Berry, Tamara Nivillac en Stanley Clementina.
Info: delamar.nl
Zaterdag 1 juli: Keti Koti. Tijdens een galaconcert zijn naast muzikale terugblikken op het koloniale verleden ook optredens met soul, jazz, kaseko en kawina door het Jazz Orchestra of the Concertgebouw met fluitist Ronald Snijders, zangeres Pink Oculus, Humphrey Campbell, Jeannine La Rose, Ed Rust, en presentatie door Jörgen Raymann.
Info: delamar.nl

Met Group of Friends presenteert drummer Yoràn Vroom eigen werk, onder meer van zijn debuutalbum Across a Spectrum. De muziek staat vooral in teken van de rijkdom van de Caraïbische cultuur, waar de musici hun eigen kijk op geven met collectieve improvisatie als gemene deler. Het concert is verbonden aan Keti Koti.
1/7, Bimhuis, Amsterdam. Info: bimhuis.nl

Keti Koti Muziekfestival, 1/7 Beestenmarkt, Leiden. Er treden bands op met Surinaamse, Antilliaanse en Ghanese muziek. Hoogtepunt is het groot Songs of Freedom projectkoor met negrospirituals en black gospelmuziek samen met jazz zangeres Denise Jannah en de Ronald Snijders Band.
Het muziekfestival is gratis en begint om 14:30 uur.

Theater

In Tijd zal ons leren eert Romana Vrede de helden uit het verzet tegen de slavernij. Ze vertelt haar persoonlijke verhaal en dat van vergeten helden uit Afrika, de Amerika’s en de Caraïben, maar ook uit Europa en Azië. Over Tula, de Marrons, One-Tété Lohkay, de Bandanezen, Georges Biassou, Dutty Boukman en anderen. Met livemuziek van OTION.
Tijd zal ons leren, door Romana Vrede/ OTION. Regie Erik Whien. Koninklijke Schouwburg, Den Haag, 29 juni t/m 8 juli. Info: hnt.nl

Koken met Amba (6+). Amba is jarig en trakteert haar klas op een Surinaamse lekkernij. Ze draagt een speciale koto voor haar verjaardag. Wat ze niet durfde voordat oma haar alles leerde over de Surinaamse cultuur en hoe Nederland en Suriname onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Door De Veenfabriek. Regie Nita Kersten. Van 1/ t/m 31 juli. Info: veenfabriek.nl

Het waarom beantwoord. Mathieu Wijdeven schetst een levendig portret van zijn verre Surinaamse voorvader, de dichter G. G. T. Rustwijk, die zich honderd jaar geleden al verzette tegen wantoestanden die de kolonisator veroorzaakte. Voor de tekst werden auteurs Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong onderscheiden met de Toneelschrijfprijs 2022. Van Productiehuis Theater Rotterdam/ Mathieu Wijdeven. Frascati, Amsterdam, 29 en 30 juni. Info: frascatitheater.nl

Mi Sa Memre Yu Actrice Bodil de la Parra leest de brief voor die Emma Lesuis schreef aan haar opa, bij wie het koloniale verleden zijn sporen naliet. Wie was hij en wat maakte hem tot wie hij was? In zijn liedteksten maakt David Dramm de pijn, het verdriet en de heimwee voelbaar. Van Silbersee/ Bodil de la Parra/ Emma Lesuis. Frascati, Amsterdam, 30 juni. Info: frascatitheater.nl

Lotte Geeven nam de hartslag van Oekraïense militairen op : ‘In de armen van zijn moeder, roffelde zijn hart in een hoog tempo’

admin
November 25, 2024
0

Aan het front in Oekraïne loopt de 48-jarige priester Sergiy rond om een luisterend oor te bieden aan Oekraïense militairen. Hij straalt kalmte uit, maar diep van binnen gaat zijn hart tekeer. Dit weet Lotte Geeven (44), want ze heeft zijn hartslag opgenomen.

Geeven maakt multimediakunst. Ze werkte eerder als emergency evacuator in conflictgebieden. In 2022, het eerste jaar van de Russisch-Oekraïense oorlog, was ze in die hoedanigheid in Oekraïne en reisde er drie weken lang met een Oekraïense vertaler langs de frontlinie. Naast haar werk als hulpverlener nam Geeven aan het front de hartslagen op van 150 Oekraïense militairen, door een stethoscoop-microfoon op hun borst te houden. Van de hartslagen en veldopnames maakte de Oekraïense elektronische artiest Koloah een muziekstuk.

Geeven en de vertaler begonnen hun bijna duizend kilometer omspannende tocht in een dorp in de zuidelijke regio Cherson. Vanaf daar reisden ze verder in de richting van de oostelijke regio Charkiv. Aan het front ontmoette Geeven militairen met allerlei soorten achtergronden. „Er was een masseur bij, een boer, botanicus, bodybuilder, meubelmaker, monnik, blockchain developer, slotenmaker”, zegt Geeven. „Ze waren allemaal tot de tanden toe bewapend en strak ingesnoerd in een scherfvest.”

Stethoscoop-microfoon

De 19-jarige Nikolai, een icoonschilder, stond op het punt om in zijn vers gestreken uniform afscheid te nemen van zijn moeder. „In de armen van zijn moeder roffelde zijn hart in een hoog tempo”, zegt Geeven. Zijn hartslag was te horen via een ingebouwde microfoon in de stethoscoop. De microfoon heeft ze samen met technici in Amsterdam ontwikkeld.

Het raakt Geeven dat mensen snel moe worden van oorlogsbeelden. Ze merkt dat doordat mensen zich afvragen waarom er „überhaupt” nog gefilmd wordt aan de frontlinie, omdat volgens hen alle beelden er hetzelfde uitzien. „Met de audio-opnamen van de hartslagen hoop ik de weerslag van de oorlog op de mens op een intieme manier toch weer dichtbij het publiek te brengen.”

Geeven ontwikkelde in 2013 met hulp van wetenschappers al eens een microfoon om te luisteren naar hoe het diepste gat van de aarde klinkt. „Het leek doodstil, maar aangesloten op een grote speaker klonk het als ver verwijderd onweer.” Ook deed ze in 2020 en 2021 forensisch audio-onderzoek naar hoe vogels protestleuzen overnemen. „Het bleek dat spotvogels de kreten van menigten overnemen in hun zang.” Volgens Geeven zeggen de geluiden die zij opneemt iets over de staat van de wereld.

Het muziekstuk genaamd TILO (lichaam in het Oekraïens) en de rauwe opnames van de harten zijn vastgelegd op één grammofoonplaat. De veldopnames en de hartslagen zijn door artiest Koloah gemengd met elektronische muziek in een hoog tempo. Geeven: „Volgens Koloah is het aantal bpm (beats per minute) in de elektronische muziek momenteel wereldwijd ontzettend hoog en laat de razendsnelle muziek op de dansvloer horen hoe slecht het met de wereld gaat.”

Lichaamsdelen verzamelen

Tijdens hun reis sliepen Geeven en de vertaler bij vrienden van vrienden of in verwoeste hotels. Of ze zich onveilig voelden? „Ik weet hoe ik moet handelen in gevaarlijke situaties, omdat ik daarin ben getraind.” Zo was ze online betrokken bij de evacuaties tijdens de val van de Afghaanse hoofdstad Kabul. Zowel Geeven als de militairen waren gewend geraakt aan gevaar.

Onderweg ontmoette ze de 38-jarige Daniel, een Oekraïense presentator en acteur, die „doodsbang” is geworden voor stilte. „Hij kan alleen in slaap vallen met het geluid van oorlogsfilms op zijn koptelefoon.” Later kwam ze Irina tegen, een sluipschutter die haar lange blonde haren had afgeknipt en nu kort stekelig haar heeft. „Ze kon haar haren niet wassen omdat er op haar dienstplek amper water is.” Door het „eenzame beroep” als sluipschutter, leidt ze aan een klinische depressie, vertelde Irina aan Geeven. Van beide militairen heeft ze de hartslagen opgenomen.

Hoe verder Geeven reisde, hoe meer stress ze via de stethoscoop-microfoon beluisterde in de lichamen van de militairen. Een van hen vertelde haar dat hij op al zijn lichaamsdelen met een waterdichte stift zijn naam heeft geschreven, „voor het geval hij zou overlijden, dan zouden de restanten van zijn lichaam gemakkelijker geïdentificeerd kunnen worden”.

Tegen het einde van haar tocht kwam Geeven een jonge Zuid-Koreaanse monnik tegen. Hij had een gitaar van een overleden militair bij zich. De gitaar was van een Spaanse jongeman genaamd Angel, die net als de monnik uit het Oekraïense vreemdelingenlegioen kwam. „De gitaar moet ik naar de moeder van Angel brengen”, zei de monnik tegen Geeven. Ook zijn hart is te „voelen” via de opnames. Vanaf begin volgend jaar komt de muziekplaat in het War Museum in de Oekraïense hoofdstad Kyiv te staan.

De preview van TILO is op 29 november bij West in Den Haag te zien en te horen. Info: westdenhaag.nl

De weelde van drie iconische kunstenaars die in 1504 elkaar de hand konden schudden

admin
November 25, 2024
0

De Britse koning Charles III bezit een wereldvermaarde kunstcollectie, die gedeeltelijk voortkomt uit de verzameling van zijn 17de-eeuwse voorganger en naamgenoot Charles II (1630-1685). In die tijd kende Engeland, anders dan bijvoorbeeld de Nederlandse Republiek of Italië, geen bijzonder grote traditie van lokale kunstproductie. Dus moesten ze het doen met kunstenaars van het Europese vasteland die ze bewonderden. De Royal Collection bulkt zelfs van bladen door Italiaanse renaissancekunstenaars van topkwaliteit. De King’s Gallery in Buckingham Palace toont nu een selectie van zo’n 150 tekeningen van kunstenaars als Fra Angelico, Leonardo da Vinci, Correggio en Carracci.

Raphael, **De Drie Gratiën**, ca.1517–18. (te zien in King’s Gallery)

Giovanni Bellini, Het hoofd van een oude man, c. 1460–7. (te zien in King’s Gallery) en Bernardino Campi, De Maagd en het Kind, ca. 1570–80. (te zien in King’s Gallery)

Foto’s Royal Collection Trust

De expositie – met secties als ‘figuren’, ‘koppen’, ‘studies voor paleisdecoraties’ – laat zien dat tekeningen in de 15de en 16de eeuw meestal niet bedoeld waren als zelfstandige kunstwerken. Vaak zijn figuren, motieven of composities getekend ter voorbereiding van een schilderij of fresco. Illustratief is een studie in rood krijt waarin de befaamde schilder Rafael de figurenrijke compositie van een groot tapijtontwerp voor de bijbelscène van de Sleuteloverdracht van Christus aan de apostel Petrus (ca 1514) uitprobeert in de vorm van een groep mannen die poseren in hun alledaagse kleren.

Bij de ‘studies naar de natuur’ zijn schetsen van landschappen, paarden en poezen, maar ook een opvallende houtskooltekening toegeschreven aan de Venetiaan Titiaan, met een natuurgetrouwe weergave van de exotische struisvogel (ca. 1550). Het lichtblauwe blad is voorzien van een raster dat erop duidt dat het motief bedoeld was om te worden overgezet naar een schilderij, maar dat werk is niet meer bekend.

De presentatie van werk van de ene briljante tekenaar na de andere, geeft daarmee een overvol maar ook adembenemend fraai overzicht van renaissance-tekeningen en hun functies, uit artistieke centra vooral in de noordelijke helft van het huidige Italië. De nadruk die daar destijds werd gelegd op het belang van het maken van tekeningen in het artistieke proces, en de grote aandacht die kunstenaars er daarom ook aan besteedden, verklaren de uitzonderlijke kwaliteit van de tekeningenproductie die deze expositie weerspiegelt.

Verbeten expressie

Van meer studieuze aard is een tweede tentoonstelling in Londen, in de Royal Academy, over Italiaanse renaissance-kunst, met 45 bruiklenen uit collecties in het Verenigd Koninkrijk en elders in Europa. Hier geen overdonderend aantal kunstenaars en tekeningen, maar juist een relatief klein aantal goedgekozen werken, uit een tijdsspanne van slechts enkele jaren, en gemaakt door drie iconische kunstenaars. In 1504 konden ze elkaar in Florence de hand schudden: Leonardo da Vinci (1452-1519) en Michelangelo (1475-1564), beiden uit de omgeving afkomstig, hadden elders gewerkt en waren in de eerste jaren van de 16de eeuw kortstondig terug in Florence. De jonge Rafael (1483-1520) uit Urbino, verbleef in dat jaar in de stad om te leren van de werken van de buitengewone kunstenaars van die tijd.

Foto Royal Academy of Arts, Londen. / Prudence Cuming

Leonardo da Vinci, De Maagd en het Kind met Sint Anna en de jonge Johannes de Doper (‘The Burlington House Cartoon’), ca. 1506-08. Houtskool met wit krijt op papier, gemonteerd op doek, 141,5 x 104,6 cm, te zien in Royal Academy) en Toegeschreven aan Pietro Faccini, Het hoofd van een jongeling, ca.1590.

Foto’s The National Gallery, Foto Royal Collection Trust

Op even ingenieuze als instructieve wijze toont de expositie de artistieke verhoudingen tussen de drie kunstenaars. Zo maakte Rafael schetsen naar een cirkelvormig, tachtig centimeter hoog, marmer-reliëf door Michelangelo, bijgenaamd ‘Taddei tondo’ naar opdrachtgever Taddeo Taddei (1504-1507). Het stelt de Maagd Maria voor met half liggend in haar armen het Christuskind. Hij lijkt weg te duiken voor een vleugelklapperend vogeltje (een distelvink, symbool van Christus’ latere lijdensweg) in de handen van de jonge Johannes de Doper. Rafaels tekening staat in de expositie op een sokkel precies halverwege de afstand tussen Michelangelo’s reliëf en een schilderij van Maria met kind (‘Bridgewater Madonna’, 1507), waarin Rafael een vergelijkbare compositie heeft toegepast.

Raphael, **De Maagd Maria met het Kind en de jonge Johannes de Doper (‘De Esterhazy Madonna’)**, c. 1508. Tempera en olieverf op paneel, 28,5 x 21,5 centimeter, te zien in Royal Academy)

Even doordacht is de plaatsing, pal tegenover Michelangelo’s tondo, van een tweede uitzonderlijk bruikleen: Leonardo da Vinci’s enorme houtskooltekening van de bijna levensgrote Maria zittend op schoot bij haar moeder Anna. Ook hier heeft het Christuskind een liggende pose en ook nu staat Johannes ernaast. Mogelijk, zoals in deze expositie en de bijbehorende catalogus voor het eerst wordt geopperd, was deze tekening bedoeld als ontwerp voor een nooit voltooid altaarstuk voor de grote zaal van het Florentijnse stadsbestuur in het Palazzo della Signoria.

Voor diezelfde zaal maakten Michelangelo en Leonardo tussen 1503 en 1506 ontwerpen voor frescoschilderingen van veldslagen waarin de stadstaat Florence in het verleden verwikkeld was geweest. Ook deze projecten zijn nooit voltooid, maar in een reeks tekeningen laat zich in de expositie prachtig volgen hoe de kunstenaars op papier hun schilderingen voorbereidden: Leonardo in de Slag bij Anghiari met aandacht voor verbeten expressie in de hoofden van mensen en paarden, Michelangelo geconcentreerd op de anatomie van naakte mannen die zich klaarmaken voor de Slag bij Cascina. En in een pentekening (1505), losjes geïnspireerd op Michelangelo’s fresco-ontwerp, maar dan met een zodanig gedraaid perspectief op twee naakte mannen dat het lijkt alsof de tekenaar zelf deel is geworden van het groepje, openbaart zich het compositorische genie van Rafael.

Tentoonstelling Renaissancekunst uit Boijmans in Parijs

Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam bezit een van de belangrijkste verzamelingen van Italiaanse renaissancetekeningen in Nederland. Een selectie van 122 bladen uit die collectie wordt nu getoond in de Fondation Custodia in Parijs. Naast al vaker beschreven en geëxposeerde bladen uit de periode 1400-1600, van de hand van onder anderen Pisanello, Jacopo Tintoretto, Paolo Veronese, en een bijzondere groep tekeningen door Fra Bartolommeo, worden ook nieuwe vondsten en toeschrijvingen gepresenteerd. Zo is uit recent onderzoek, gefinancierd door de Getty Foundation, gebleken dat een Engel van de Annunciatie (ca. 1514) in rood krijt moet worden toegeschreven aan de Florentijnse schilder Jacopo Pontormo, en een indrukwekkende zwartkrijttekening van de Bijbelse Jozef van Arimathea met het lichaam van de gestorven Christus (1590-1610), aan Aurelio Lomi uit Pisa.

Naissance et Renaissance du dessin italien: Italiaanse renaissancetekeningen uit Museum Boijmans Van Beuningen. T/m 12/1. Fondation Custodia, Parijs. Info: fondationcustodia.fr.

Michelangelo Buonarroti, **Studies van mannelijke hoofden, helmen voor soldaten en gezichtskenmerken**, c.1504. (pen, bruine inkt, en zwart krijt op papier, 20,5 x 25,3 cm, te zien in Royal Academy).

Michelangelo Buonarroti, Mannelijk naakt, c. 1505-06. (Zwart krijt op papier, 40,4 x 22,5 cm, te zien in Royal Academy) en Raphael, naar Michelangelo Buonarroti, David, c. 1505-08. (pen en bruine inkt op papier, 39,6 x 21,9 centimeter, te zien in Royal Academy).

Foto’s Teylers Museum, Haarlem en British Museum

Expres niet zoals Charles Dickens het bedoelde, maar wel vrolijk en lekker suikerzoet

admin
November 24, 2024
0

Zul je net zien: Kerst staat voor de deur – een afschuwelijke feestdag voor afschuwelijke mensen – en dan klieft je domme zusje ook nog eens haar hoofd in tweeën op de rand van haar badkuip. Het overkomt Carola (Nandi van Beurden), eigenaar van Carola’s Christmas Shop, voorheen Carels Christmas Shop. Rechtstreeks naar de hemel kan zusje Christel (Suzan Seegers) niet: ze moet zich eerst nog een laatste keer tegen Carola aan bemoeien.

Op Kerstavond meldt Christels spook zich daarom bij haar grote zus in huis om daar te verkondigen dat Carola bezocht zal worden door drie geesten. Die ervaring zal haar ervan moeten overtuigen haar leven te beteren. Daar zal wel een hoop overtuigingskracht voor nodig zijn, want Carola lijkt niet meteen onder de indruk van Christels spookverschijning. Al zal ze haar zusje (tevens haar werknemer) wel missen in de winkel. Carola: „Niemand maakt zo’n goede cappuccino als jij.”

In kerstmusical A XXXmas Carola is Carola een botte, gierige, ijskoude zakenvrouw met een hekel aan Kerst. Dat maakt haar de vrouwelijke tegenhanger van Ebenezer Scrooge, de hoofdpersoon van Charles Dickens’ A Christmas Carol, het verhaal waar A XXXmas Carola op is geïnspireerd. Wel kreeg de musical de ondertitel Precies zoals Dickens het nooit bedoeld heeft mee, dus verwacht geen adaptatie die al te loyaal blijft aan het bronmateriaal.

Sterrencast

Wat je wél van A XXXmas Carola kunt verwachten is een vijfkoppige sterrencast (naast Van Beurden en Seegers zijn ook Jeremy Baker, Thomas Cammaert en Luuk Haaze van de partij) die uitblinkt in vrolijke, meerstemmige nummers, waaronder veel bewerkingen van bekende kerstliedjes. Zowel de nummers als de grapjes volgen elkaar in rap tempo op in het script van Allard Blom. In de eerste scènes is het wel even wennen aan de dik aangezette humor, met een hoofdpersoon die veel weg heeft van een snauwerige Disneyfilm-slechterik. Carola lijkt zelfs te zijn vormgegeven als Cruella de Vil, geheel in het zwart-wit, terwijl de overige personages zich hullen in rood-groene sjaals en truien.

Naarmate Carola’s voorgeschiedenis wordt onthuld, wordt het personage minder eendimensionaal. Dat wil niet zeggen dat A XXXmas Carola een bijzonder gelaagd geheel is – qua plot en sentimentaliteitsgehalte komt het verhaal vrij dicht in de buurt van de Hallmark-films die deze maanden iedere avond op ‘Christmas Channel’ RTL8 te zien zijn. Al Carola’s herinneringen, trauma’s en dromen draaien om mannen. Maar op vrijwel alle andere vlakken dan het plot is de musical origineel en creatief; van de bij vlagen harde humor tot de catchy liedteksten. Ook naar de muziek van Sam Verhoeven kun je blijven luisteren. Vooral de kerstrevue, een jaarlijkse traditie van Carola’s vader, zit zo goed in elkaar dat het jammer is dat hij maar een paar minuten duurt. Het decor – dat bestaat uit huisjes op kniehoogte die regelmatig van plaats wisselen of eventjes in de lucht zweven – zorgt intussen voor een sprookjesachtige sfeer.

Het maakt dat je je gewillig overgeeft aan het suikerzoete einde waar A XXXmas Carola onvermijdelijk op afstevent. Zo’n suikerzoet einde is ook best lekker. Af en toe. Met Kerst, bijvoorbeeld.

Luister naar